16 Kasım 2019 / admin / 0 Comments
(Түркия республикасында туып-өскен тарихшы, шоқайтанушы ғалым, Ыстамболдағы Мимар Синан көркем өнер университетінің профессоры Әбдуақап Қарамен сұқбат)
Сөздік қорымды сөздікпен толтырдым
«Адам айдаса бармайсың, дәм айдаса қалмайсың» дегендей, дәм тартып, Ыстамбұл қаласына келіп қалғанымызда, өзіңізбен кездесіп, кеңесудің сәті түсті. Шетелде туып өскен қазақ ғалымдардың өмір-баяны елдегі ағайынға қызық болары сөзсіз. Сондықтан, әуелгі сөзді өзіңіздің өмір-тарихыңыздан бастасақ.
Біз енді осы Ыстамбұлдың тумасымыз. 1961 жылы осы Зейтінбұрын ауданында өмірге келдім. Әрине, шетелде қазақ болып өмір сүру оңай емес. Халқымыздың бір жақсы қасиеті – салт-дәстүрінің мықтылығы. Алтайдан ел ауа көшіп, осы Анадолыға жеткен ширек ғасырлық көште де көшбасшы аталарымыз бен қайсар аналарымыз ру-тайпалық түзімді, салт-жораны мықты сақтады. Атадан балаға жалғасқан сол тамаша салт бізге дейін жалғасты. Біз ру басылар мен ақсақалдардың сөзін екі етпейтін үлкендердің өнегесін алып ер жеттік. Соған өзімді бақытты санаймын. Ал, кейінгі ұрпақ оларды көрген жоқ. Өзім жастайымнан кітап оқуға бейім болып өстім. Ақша мен сауданың соңынан кетпедім. Әкемнің тері киімдер тігетін шеберханасы және сататын дүкені болды. Оларға қызықпай оқу мен білімнің соңына түстім. Devamı…
16 Kasım 2019 / admin / 0 Comments
Özellikle Türk lehçelerinden çeviri, çoğunluğun zannettiği gibi hiç de kolay bir iş değildir. Şahsen ben zaman zaman Kazakçadan Türkçeye çevri yaptığım zamanlar çok zorlanıyorum. Çünkü, Kazakça insan huy ve davranışları, tabiat tasvirleri açısından çok zengin bir dildir. Bazen Kazakçasını anlıyorum, ama Türkçesini oturtmakta çok zorlanıyorum.
Devamı…
1 Kasım 2019 / admin / 0 Comments
1991 жылдың 18-20 қарашасында Ыстамбұлда Мармара Университеті Түркітану нститутының басшылығымен өткен Заманауи түркі әліпбилері атты халықаралық симпозиумға ішінде Қазақстан да бар, түркі әлемінің әр түрлі елдерінен 28 тіл ғалымы қатысты. Ғалымдар түркі тілдері үшін қазіргі күнде ең ынғайлы алфавиттің латын әліпбиі екенін бір ауыздан қабылдады. Сондай-ақ әр елдің бір келкі латын әліпбиіне өтуінің бауырлас елдер арасындағы түсіністік пен байланыстарды қолайластыратынына байланысты бүкіл түркі тілдеріне жарамды 34 таңбалық бірыңғай ортақ латын алфавитін белгіледі. Бұл шешім, Кеңес Одағының 1991 жылы желтоқсан айында ыдырау қарсаңында қабылданды. [1]
Devamı…
22 Ekim 2019 / admin / 0 Comments
Dünya tarihinde önemli bir yeri olan Cengiz Han’ın soyu konusu ve kurduğu devletlerin Türk mü? Moğol mu? sayılması gerektiği tartışmalıdır. Bazı tarihçiler Altın Orda’yı Türk devleti derken, bazıları Moğol İmparatorluğu ve bazıları da Türk-Moğol İmparatorluğu olarak adlandırmaktadır.
Bu tartışmalara 1240’ta yazıldığı tahmin edilen “Moğolların Gizli Tarihi” isimli kitap açıklık kazandırabilir. Ancak, bugün elden ele dolaşan ve onun üzerinden çeşitli dillere tercümesi yapılan Moğolca “Moğolların Gizli Tarihi” kitabın aslında orjinali değildir. 1240 yazıldığı tahmin edilen eserin 1382’de Çince’ye çevrilen nüshasından Moğolca’ya çevrilmiş halidir. Ünlü Kazak bilim adamı ve ömrünü 40 yılını Kazakça ve Moğolca’nın benzerliklerini araştırmaya adamış ve konuda sözlükler hazırlamış Bazılkhan Bukatoğlu (1932-2012) orjinal nüshanın Türkçe olmasından şüphelenmektedir. Devamı…
18 Ekim 2019 / admin / 0 Comments
1982-1986 yıllarında Lisans döneminden İstanbul Üniversitesi Tarih Bölümünde rahle-i tedrisinden geçtiğimiz değerli hocamız Prof. Dr. Mübahat Kütükoğlu’nun emeklilik döneminde hobi olarak yaptığı 200 kadar yağlı boya tablodan yapılan seçmelerden bir resim sergisi bugün açılıyor.
Bu serginin düzenlenmesinde emekleri olan Türk Kültürüne Hizmet Vakfı yetkilileri ve İstanbul Üniversitesi Rektörü Prof. Dr. Mahmut Ak başka olmak üzere herkese teşekkür ediyorum. Herkes davetlidir.
8 Ekim 2019 / admin / 0 Comments
Geçtiğimiz günlerde Köln’de vefat eden Mübarek Garip büyüğümüzün cenazesi bugün Güneşli Kazakkent Altay Camii’nde kılınan öğle namazını müteakip kaldırıldı.
Devamı…
23 Eylül 2019 / admin / 0 Comments
Bir köyde iki kardeş yaşıyormuş. Bir akşam üzeri tam yemeğe oturdukları sırada kapı çalınmış. Küçük kardeş kapıyı açmış. Yaşlıca bir adam:
– Karnım aç. Beni bu gece konuk olarak kabul eder misiniz?
– Sen kimsin?
– Ben Hızırım.
– Hangi Hızır?
Devamı…
16 Temmuz 2019 / admin / 0 Comments
İlk defa Kazakistan’a 1992’de Cumhurbaşkanı Nursultan Nazarbayev’in Almatı’da düzenlediği Dünya Kazak Kurultayı’na katılmak üzere gittiğimde tanıştığım iki değerli genç, (tabii ben de gencim) biri Alikhan Baymenov ve diğeri de Kırımbek Köşerbayev. İkisi de Kazakistan’ın önemli devlet makamlarında başarıyla görev yapmaktalar. Devlet görevlerine ek olarak Alihan Baymenov Türkiye’de dört binlik zeka ve strateji oyunu mangala tanıtımına önemli katkı yapan Dokuz Kumalak Federasyonu’nun başkanlığını da yürütmektedir.
Devamı…
17 Haziran 2019 / admin / 0 Comments
1955 жылы Түркияның Салихли қаласында туған әнші, ақын, композитор, жеке кәсіпкер Бешір Ахмет Көсе қазақ әнінен білім алған адам емес. Өйткені Түркияда домбыра немесе басқа қазақ музыка аспаптарын үйрететін мектептер жоқ болатын. Оның қазақ музыкасына көңіл бөлуіне Измир қаласында 1977 жылы өткен халықаралық жәрмеңкеге Қазақстаннан «Дос-Мұқасан» ән тобы келуі түрткі болған. Олардың «Той жыры» әні Ахмет Көсені қатты толқытып, әсерлендірді. Содан кейін домбыра шертуді үйрене бастайды. Стамбұлдың Зәйтінбұрын ауданында тұратын әнші мен Бағиланың отбасында 2 қызы мен немерлері бар.
– Бешір мырза, сіз бүгіндері Қазақстанда да танымал болған сияқтысыз, әрі Түркия қазақтарының мақтанышы болып жүрсіз. Осы өнерге, домбыраға қалай келдіңіз? Түркияда қазақ музыкасынан мектеп, консерватория жоқ қой.
– Музыкадан білім алған адам емеспін. Не үйренсем де өз бетіммен үйрендім. Домбыраға, қазақ әндеріне көңіл бөлуіме Измир қаласында, 1977 жылы өткен халықаралықжәрмеңкеге Қазақстаннан «Дос-Мұқасан» ән тобының келуі түрткі болды. Олардың «Той жыры» әні ерекше толқытып, әсерлендірді. Сонда 22 жаста болатынмын, жаңа ғана үйленген уақытым, бал айына да «Дос-Мұқасан» тобын тыңдау үшін барғанбыз. Devamı…
15 Haziran 2019 / admin / 0 Comments
Bu sene Osman İslamoğlu’nun 120. yıldönümü geniş bir şekilde anılmaktadır. Maalesef, Sovyetler Birliği devrinde Osman Batur’dan bahsetmek yasaklandığından onunla ilgili kaynaklar yok denecek kadar azdı. Tam tersine yurtdrışında yabancı uzmanlar Osman Batur hakkında bol bilgi verdiler; hatta cilt cilt kitaplar da yayınladılar. Bunun sırrı nedir? Günümüzde Osman Batur hakkındaki kaynaklar tamamıyla açıklanmış, araştırmalar belli bir düzene getirilmiş midir? Bu sorularla ilgili olarak Türkiye’deki Mimar Sinan Güzel Sanatlar Üniversitesi Tarih Bölümü öğretim üyesi, Prof. Dr. Abdulvahap Kara ile bir röportaj gerçekleştirdik.
– Bu sene Osman Batur’un 120. yıldönümü uluslararası seviyede kutlanmaktadır. Bu bakımdan Türkiye’de ne gibi faaliyetler düzenlenmektedir? Türkiye’de tanınmış bir şahıs mı? Bu hakkında bilim camiasının görüşleri nasıldır? Sohbetimizi bunlardan başlayalım.
Öncelikle ilginize teşekkür ederim. Osman Batur hakkında günümüzdeki tam ve en açık bilgi Türkiye’dedir diyebilirim. Çünkü, Osman Batur hakkındaki bilgiler ilk defa Türkiye’de yayınlanmıştır. Bunun en önemli sebebi, Osman Batur’un düşmanlarının eline düşmeden sağ salim kalan dostları Nurgocay Batur, Dalelhan Canımhanulı, Kalibek Akim, Sultan Şarip Teyci, Zalebay Teyci gibi dava arkadaşları ve toplum önderleri özgürlük arayarak hicret ettiler ve 1950’li yılların ilk dönemlerinde Türkiye’ye ulaştılar. Böylece onlar Osman Batur’un hayatı ve mücadelesi hakkında Türkiye ve Batı Avrupa, hatta Amerika toplumuna bilgiler verdiler.
Devamı…
