Ұшақтан түсе салысымен Абдулуақап Қара мырзаға хабарласып, ертеңіне кездесетін болып келістік. Профессор Абдулуақап Қара – әлемдік деңгейдегі белгілі ғалым, былтыр ғана Мұстафа Шоқайды зерттеп, Астанадағы Л.Н.Гумилев атындағы Еуразия ұлттық университетінде кітабының тұсаукесерін өткізген. Қазақ дегенде ішкен асын жерге қоятын ұлтжанды ғалым Ыстамбұлдағы Мирмар Синан университетінде тарихтан дәріс оқиды екен. Ертесі түс ауған уақытта Әбекеңмен бір шайханада кездесіп, әңгіме-дүкен құрдық. Ол кісі маған Сармолла күйші жайлы біраз мағлұматтар бере келе, Сармолла күйші мен оның шәкірті Жармұхаммед хафыз (хафыз – құранды жатқа білетін адам, қазақтар афыз деп кеткен) тартқан халық күйлерінің үнтаспасын беретін болып келісті. Осы кездесу барысында Жармұхаммед туралы да біраз әңгіме қозғалды.
23 Şubat 2013 / admin / 0 Comments
Аршат Оразов баурымыз ғаламторда кириллицада жазылған қазақша мәтіндерді түркі халықтарына арналған 34 әріптік таңба негізінде латынға аударатын жақсы бағдарлама жасапты. Үлкен рахмет. Тәжірибе етіп көрдім. Бір неше түзетулер кіргізілсе өте тамаша бағдарлама болғандай екен. Қараңыз: http://www.kereknews.kz/translit.html
Біріншіден: Бару, келу деген сөздердің соңындағы “у” әрпі латын болғанда “–üv, -uv” түрінде келсе жақсы болады. Сонда ол baru, kelü емес, baruv, kelüv түрінде жазылуға тиіс.
Екіншіден: Қазақта “і” және “и” деген екі әріп бар. Мұның екеуін де латын әріптерінде бір қана “і” әрпімен жазған дұрыс болмайды. Сондықтан “і” деген әріпті “і” мен, ал “и” деген әріпті “iy – ıy” деп екі әріппен жазса дәл келеді.
Мисалы; сенің, мәтін, иман, қисын сөздерін seniñ, mätin, iyman, qıysın деп жазған дұрыс.
21 Şubat 2013 / admin / 0 Comments
15 Aralık 2012 tarihinden beri Kazakistan’da Kiril’den Latin alfabesine geçiş meselesi hararetli tartışmalara konu olmaktadır. Bu çok yerindedir. Çünkü, böylesine önemli bir konu, elbette, toplumun tüm kesimlerince etraflıca tartışılmalıdır. Bunun sonucunda Kazak toplumunun isabetli bir tercih yapacağı şüphesizdir.
Tartışmaların başlamasına Kazakistan Cumhurbaşkanı Nursultan Nazarbayev’in 15 Aralık 2012’de yaptığı Ulusa Sesleniş konuşmasında Kazak ülkesinin 2025 senesinde Latin harflerine geçeceğini belirtmesi sebep oldu. Bu konuda fikir beyan edenlerin çoğunluğu Kazakistan’ın Kiril’den Latin’e geçmesinin bir ihtiyaç olduğunu söylüyorlar. Küçük bir kesim Kiril harflerini terk etmemek gerektiğini savunuyorlar. Bunların arasında Kazakistan’da resmi dil Kazakça’nın güçlendirilmesi yönünde büyük gayretleri olan ve Türk dünyasında da tanınmış bir şahsiyet olan Muhtar Şahanov’un da yer alması şaşkınlık yarattı. Hatta Muhtar Şahanov ve çoğunluğu belirli yaşın üzerinde Kazak aydın ve yazarlarından oluşan 66 kişi Kazakistan Cumhurbaşkanı Nursultan Nazarbayev’e Latin’e geçilmemesi hususunda bir açık mektup da yayımladılar.
21 Şubat 2013 / admin / 0 Comments
Kazakistan Cumhurbaşkanı Nursultan Nazarbayev 15 Aralık 2012’de yaptığı geleneksel ulusa sesleniş konuşmasında Kazak ülkesinin 2025 senesinde Latin harflerine geçeceğini ifade etti. Bundan sonra bu konu Kazakistan ve Rusya basınının gündeminde geniş yer almaya başladı. “Latin harflerine geçmeli miyiz, geçmemeli miyiz?” şeklinde bir soru artık yersizdir. Kazakistan’da Latin alfabesine geçiş kesinleşti. Şimdi soru bu geçişin “ne zaman ve nasıl” gerçekleşeceği hususundadır.
Uzmanların yorumlarına bakılırsa, Kazakistan Cumhurbaşkanı Nursultan Nazarbayev’in bu konuyu gündeme getirmesinin altındaki sebep sosyal ve kültürel olmaktan ziyade siyasidir. Ancak, Cumhurbaşkanı Nazarbayev Almatı’daki köşkünde her sene geleneksel olarak edebiyat ve kültür adamlarına verilen ödül töreninde yaptığı konuşmada Latin harflerine geçişin altında herhangi bir siyasi amacın olmadığına vurgu yaptı.
11 Şubat 2013 / admin / 0 Comments
Бүгінгі таңда қазақ қоғамында латын алфавитіне өту мәселесі қызу талқыланып жатыр. Өте дұрыс, мұндай маңызды да өзекті мәселе әрине осылайша қоғамның түрлі қатпарлары тарапынан оңды солды талқылануға тиіс. Осының нәтижесінде қазақ елі ұтымды бір шешімге келері сөзсіз.
Осы орайда пікір айтқан азаматтардың көпшілігі Қазақстанның кириллицадан латынға көшуінің қажеттілігіне баса көрсетіп жатыр. Аз ғана адам осы кириллицада айнымай қалу жайында уәж айтуда. Олардың бұл үшін айтар бір ғана себебі бар: ол, латын әріптеріне өткен жағдайда, соған дейін кириллицада жазылған кітаптар, мақалалар, журналдар не болады; Келер ұрпақ осылардағы бай рухани мәдени мұрадан көз жазып қалады деген алаңдаушылық.
28 Ocak 2013 / admin / 0 Comments
Bizim Mustafa Çokay’ın hayatı ve mücadelesi ile ilgili olarak 2002’de İstanbul’da Türkçe ve 2004’de Almatı’da Kazakça yayınlanan kitabımız Fransızcaya çevrildi. L’Harmattan yayınevinde Ocak ayının ortasında yayınlanan kitabı Fransızcadan Aylin de Tapia çevirdi, bilimsel açıdan çevirinin kontrolünü Prof. Dr. Stephane de Tapia gerçekleştirdi. Kitap kapağındaki yağlıboya Çokay resmi Almatı’daki Temirbek Jürgenov Güzel Sanatlar Akademisinden doçent Abilkasım Sarsenbayev’ten alındı.
28 Ocak 2013 / admin / 0 Comments
Traduit du turc par Aude Aylin de Tapia, Relecture scientifique de Stéphane de Tapia
(Mustafa Tchokaï The Life for the Independence of Kazakhstan
Translated from Turkish by Aylin Aude de Tapia, Scientific proofreading by Prof. Stéphane de Tapia)
28 Ocak 2013 / admin / 0 Comments
Біздің Мұстафа Шоқай туралы 2002 жылы түрік, 2004 жылы қазақ тілдерінде басылып шыққан еңбегіміз 2013 жылы 21 қантар күні француз тілінде “Мұстафа Шоқай Қазақстан тәуелсіздігіне арналған өмір” деген атпен жарық көрді. Париждегі “Ларматтан” баспасынан жарық көрген еңбекті түрік тілінен Айлин Тапиа, аударманы ғылыми тұрғыдан қарап баспаға дайындаған профессор Стефан де Тапиа. Кітаптың мұқаба бетіндегі Шоқайдың суретін, Алматыдағы Темірбек Жүргенов академиясының доценті, белгілі суретші Әбілқасым Сәрсенбаев салған.