YENİ KİTAP: ALTAYKÖY KAZAKLARI
Türkiye Kazakları tarih ve kültüründe farklı bir kitap. Birkaç gündür okuyup yeni bitirdim Kuddüs Çolpan’ın kitabını. Buna bana yazarın kendisi üç ay önce ünlü Kazak sanatçı Savle Janpeyisova’nın 23 Ekim 2024’de Zeytinburnu’ndaki konserinde imzalayarak hediye etmişti.
O zamandan beri işlerden daha yeni okuma fırsatı buldum. Okumadan da sosyal medyada bir yazı yazmak istemedim. Açıkça söyleyeyim kitabı çok beğendim.
Farklı bir kitap dedim, niçin? Çünkü daha önce Hasan Oraltay, Hızırbek Gayretullah, Halife Altay, Kulanbay Nazır, Arslan Tosun, Mansur Teyci ve Abdurrahmen Çetin gibi isimler Kazak göçünün tarihi ve kültürü konusunda kendi anılarını yazmışlardı. Hatta ben de Osman Batur’un ordusunun Genelkurmay Başkanı Nurgocay Batur, Kocan Vezir Aksakal ve Zeynel Sürmeli’nin göç anılarını yayınlamıştım.
Bu kitap onlardan farklı. Farklılığı şurada Kuddüs Çolpan Altayköy doğumlu. Diğer yazarlar gibi göçü yaşamamış. Türkiye’ye yerleşen Kazakların bir evladı olarak kendi çocukluğunu Anadolu’da bir Kazak köyünde yaşayan birisi olarak kaleme almış. Bu açıdan eseri çok önemli buldum. Keşke İstanbul’da Zeytinburnu, Güneşli Kazakkent, Küçükçekmece, Hattı Konya İsmil, Aksaray gibi bölgelerde doğanlar da 1960’lar, 1970’ler ve 1980’lerdeki yaşadıklarını böyle kitaplaştırsalar, ne kadar güzel olurdu.
Ama tabii bu kolay bir şey değil. Bunu yapabilmek için etrafındakileri gözleme yeteneğin olması lazım. Bu yetenek anlaşılan Kuddüs kardeşimizde fazlasıyla var. Çünkü çok küçük yaşlardan gözlediklerini, gördüklerini, duyduklarını çok güzel kağıda dökmüş. Kitap, bir roman tadında, Altayköy’deki Kazak kültürü ve örf-adetleri arasında geçen çocukluk anılarını sade ve etkileyici bir dille anlatıyor. Kendisini tebrik ederim.
Kitabın önsözünde ve arka kapağında yer alan bilgiler, bu eserin tarihî ve kültürel önemini vurguluyor. Altayköy’ün, Türkiye’deki 35 bin köy arasında tamamen Kazaklardan oluşan tek köy olması, bu eseri daha da değerli kılıyor. Kitapta; Kazakların Türkiye’ye yerleşme süreci, Altayköy’ün kuruluşu, burada yaşayan insanların yaşam mücadelesi ve Kazak kimliğinin korunma çabaları ele alınıyor. Ayrıca, yeni vatana adaptasyon süreci ve Altayköy yaşamındaki etkili Kazak büyükleri, aksakallar, olağanüstü yetenekleri olan şahsiyetler de anlatılıyor.
Kitapta yazar, geçmişin izlerini, kişisel anıları ve tarihî olaylarla harmanlayarak duygulu bir şekilde kaleme almış.
Bana kalırsa kitap gelecekte sosyoloji ve tarih açısından da önemli bir kaynak olmaya adaydır. Gelecekte bu kitap Türkiye’deki Kazakların yaşamıyla ilgili filmlere ve belgesellere ilham da verebilir.
Kitabı okurken bir yandan Altayköy’deki Kazakların geçim mücadelesini kimseye muhtaç olmadan birlik ve beraberlik içinde nasıl başarıyla yürüttüklerini, diğer yandan Kazak kültürünün zenginliğini keşfediyorsunuz. Altayköy Kazakları kitabı zaman zaman sarsılmaz Türk-Kazak kardeşliğini de ortaya koyan olgulara yer veriyor.
Kuddüs Çolpan’a yeni kitabının hayırlı olmasını diler ve Kazakça bilen herkese bu değerli kitabı okumasını tavsiye ederim.
Prof. Dr. Abdulvahap Kara
#AltayköyKazakları #KuddüsÇolpan #KazakGöçü #TürkDünyası