ZEYTİNBURNU ABAY MEYDANI’NIN TARİHİ ÖNEMİ
18 Mart 2021’te Zeytinburnu’nda yapılan Abay Meydanı töreninde açılış konuşmasına Kazakistan Ankara Büyükelçisi Sayın Abzal Saparbekuly Zeytinburnu’nda doğma büyüme bir akademisyen olarak bizi uygun gördüler. Böylece bu şerefli vazifeyi yerine getirmeye çalıştık. Buna vesile olan kadirşinas sayın Büyükelçim’e müteşekkirim.
Törene Kazakistan Başbakan Yardımcısı ve Dışişleri Bakanı Sayın Mukhtar Tilevberdi beyefendinin katılacak olması sebebiyle, açılış konuşmamızın Kazak Türkçesiyle yapılması uygun görüldü. Ancak, zamanın kısıtlı olması sebebiyle Türkiye Türkçesinde kısa da olsa konuşmanın ana hatlarını verme şansımız da olmadı.
Ancak, bir çok Kazak dinleyici sonradan bana ulaşarak Kazakça bilmeyenlerin konuşmamın muhtevasını merak ettiklerini ve Türkçesini yayınlamanın yerinde olacağını, çünkü Abay’ın Zeytinburnu için özel bir önemine çok güzel değindiğimi ifade ederek, ayrıca teşekkürlerini ilettiler. Bu arkadaşlarımın ricasını kırmayarak dileklerini yerine getiriyorum.
Törende yaptığım açılış konuşmasını Türkiye Türkçesine aktararak aşağıda veriyorum.
Sayın Başbakan Yardımcısı – Kazakistan Cumhuriyeti Dışişleri Bakanı,
Türk Konseyi Başkanı,
Sayın Kazakistan Cumhuriyeti’nin Türkiye Cumhuriyeti Büyükelçisi,
Kazakistan Cumhuriyeti İstanbul Başkonsolosu,
Sayın İstanbul Belediye Başkanı,
Sayın Zeytinburnu Belediye Başkanı,
Değerli konuklar!
Bugün burada Türk-Kazak ilişkilerinde önemli bir olay için toplanmış bulunuyoruz. Sadece Kazakistan değil, aynı zamanda Türk dünyasının ünlü şair ve düşünürü Abay Kunanbayoğlu’nun doğumunun 175. yıldönümü vesilesiyle önemli bir etkinlik, daha açık bir ifadeyle, bu meydana büyük şairin adını verilmesi ve büstünün açılması törenini gerçekleştireceğiz.
Bu meydana büyük şair Abay’ın adının verilmesi tesadüf değildir. Bu, iki ülke Cumhurbaşkanlarının İstanbul’un Zeytinburnu semtinde büyük düşünürün ismini ölümsüzleştirme girişimlerinin doğal bir uzantısıdır. Çünkü, 1995 yılında, Abay’ın 150. doğum yılı vesilesiyle, Türkiye Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, o dönemin İstanbul belediye başkanı olarak, yanımızdaki demiryolunun arkasındaki caddeye “ABAY CADDESİ” adını verilmesine öncülük etmişti. Daha sonra 2003 yılında ise Kazakistan’ın ilk Cumhurbaşkanı Nursultan Nazarbayev aynı cadde üzerinde yeni inşa edilen büyük bir okula “KAZLIÇEŞME ABAY İLKOGRETİM OKULU” adının verildiği törene katılarak Zeytinburnu halkını onurlandırmıştı.
Günümüzde eski tarihi İpek Yolu’nun demiryolu olarak yeniden canlandırılmakta olduğu malumdur. Asya ile Avrupa’yı denizin altından birbirine bağlayan Marmaray demiryolunun önemli istasyonlarından biri de Zeytinburnu’dur. Türkiye ile Kazakistan’ı birbirine bağlayan Marmaray demiryolunun merkezinde yer alan bu meydanın ismini Abay olarak konulması çok anlamlıdır. Bu nedenle etkinliğe Başbakan Yardımcısı – Kazakistan Cumhuriyeti Dışişleri Bakanı Muhtar Beskenoğlu Tilevberdi de katılmaktadır.
Bu da Kazakistan Cumhurbaşkanı Kasım Cömert Tokayev’in ve Kazakistan halkının Zeytinburnu’nda gerçekleşmekte olan bu etkinliğe verdikleri büyük önemi açık bir göstergesidir. Çünkü, Marmaray nasıl iki kıtayı birbirine bağlıyorsa, büyük Abay’ın manevi şahsiyeti de aynı şekilde kökleri eski tarihi devirlere kadar uzanan Türk-Kazak dostluğunu daha da pekiştirmektedir.
Bildiğiniz gibi yurtlarında baskı ve zulme maruz kalarak en zor şartlara düştüklerinde başka bir ülkeye gitmeyen, ancak “kültürümüz, tarihimiz bir, kardeş toplum olan Türk yurduna gideceğiz” diyerek Türkiye’ye göç eden Kazakların atalarının ilk yerleşim yerlerinden biri Zeytinburnu oldu.
Atalarımızın ruhları, bugün, ezbere bildikleri şiirlerini terennüm etmeyi çok sevdikleri Abay’ın adındaki bu meydanın açılış töreniyle ilgili olarak şad olmuş olmalıdır. Çünkü, bu etkinlik ile iki ülkenin kardeşliği bir kez daha kanıtlanıyor. Hiç şüphe yok ki, bugün, bu ataların soyundan gelen ve (1952’de beri) bu semtte doğup büyüyen ve yaşamakta olan tüm Kazaklar en önemli günlerden birine şahit olmaktadır.
Bundan dolayı, Türkiye Kazakları olarak, İstanbul Büyükşehir Belediye Başkanı Ekrem İmamoğlu ve Zeytinburnu Belediye Başkanı Ömer Arısoy’a meydana büyük şairin adının verilmesine verdikleri destek için minnettarız. Onların şahsında tüm Türk halkına şükranlarımızı arz ederiz.
Saygılarımla,
Prof. Dr. Abdulvahap Kara
Mimar Sinan Güzel Sanatlar Üniversitesi öğretim üyesi,
AVRASKA Avrasya Kültür ve Sanat Uygulama ve Araştırma Merkezi Müdürü